AÇIK ÖĞRETİM FAKÜLTESİ GENEL İŞLETME DERS 2 NOTLARI

DERS 2

İŞLETMELERİN AMAÇLARI

Amaçlar işletmelerin ulaşmak istediği durumları ifade eder.

TEMEL AMAÇLAR

1-KAR SAĞLAMA: İşletmenin belli bir dönem sonunda elde ettiği toplam gelirler ile katlandığı toplam giderler arasındaki olumlu fark kardır. Kar işletmeler için gelişme ve büyüme göstergesidir. Çalışanlar için de özendirme ve teşvik aracıdır.

2-TOPLUMA HİZMET: İşletmelerin belli bir üretimi gerçekleştirmeleri iş imkanı sağlamalarıdır. Salt topluma hizmet amacını güden işletmeler kamu işletmeleridir.
ÖZEL AMAÇLAR

1-UZUN DÖNEMLİ BÜYÜME: İşletmelerin varlıklarını sürdürmesi sürekli büyüme ve gelişmenin sağlanmasıdır. Karlılıkla bağlantılıdır.

2-TÜKETİCİLERE NİTELİKLİ MAL SUNMA: Kar amacını olumlu yönde etkileyen bir çabadır.

3-ÇALIŞANLARA UYGUN ÜCRET VERME: Çalışanlara iyi ücret verilmesi çalışma koşullarının güvenli ve sağlıklı kılınması önemli bir özendiricidir.

4-TOPLUMSAL SORUMLULUK: Giderek özel kesim işletmelerinde de önem kazanır. Karın bir bölümünün toplumsal etkinliklere aktarılması doğal çevrenin korunması gibi

İŞLETMELERİN İŞLEVLERİ

BENZERLİKLER İLKESİNE GÖRE

1-Üretim işlevi

2-Pazarlama işlevi

3-Finansman işlevi

4-Personel işlevi

5-Dağıtım işlevi

HENRİ FAYOLA GÖRE

1- YÖNETİM FAALİYETLERİ: Planlama, örgütleme,yöneltme, koordinasyon,denetim

2- Teknik ya da üretim faaliyetleri

3- Ticari faaliyetler: satış,pazarlama

4- Finansal faaliyetler: fonların sağlanması

5- Muhasebe faaliyetleri: gelir gider hesapları, envanter

6- Güvenlik faaliyetleri

İşletmelerin hangi işlevi uygulayacağı , üretim konusu, sektörün durumu, özel koşulların ve işletmelerin büyüklüğüne göre değişir.

İŞLETMELERİN ÇEVRE İLİŞKİLERİ

Çevre unsurları, çıkar gruplarıdır.

1-İÇ ÇEVRE UNSURLARI;

A- Sermaye Sahipleri , İşletmenin öz varlığını sağlayan kişilerdir. Beklentileri kar elde etmektir.

B- Yöneticiler,

C- Çalışanlar, Yönetici ve çalışanlar fiziksel ve düşünsel çaba sarf ederler. İyi çalışma koşulları, ücret ve ödüllendirme beklerler.

2-DIŞ ÇEVRE UNSURLARI

A- Devletin Uygulamaları ve Yasalar, Devlet ile birey arasındaki ilişkileri düzenleyen anayasa, iş hukuku, idare hukuku, ticaret hukuku, borçlar hukuku, icra-iflas hukuku sorumluluklarla ilgili şu kuralları içerir. Çalışanların hakları, vergi vermek, iş güvenliği gibi.

B- Tüketiciler, İşletmeler öncelikle hedef kitle olan tüketicilerin beklentilerine cevap vermek zorundadırlar. Pazarda pay edinmenin yolu kaliteli ve uygun fiyatlı mal sunumudur.

C- Toplumsal Çevre, Toplumun kültürel, demografik özellikleri, yaşam biçimi, yeme-içme alışkanlıkları gibi

D- Rakipler, Aynı faaliyet dalında aynı hedef kitleye ürün sunan işletmelerdir. İşletmeler rakiplerinin ürün, fiyat, satış, insan kaynakları politikalarını öğrenmeye çalışmalıdır.

E- Tedarikçiler, İşletmelere üretim faaliyetleri için mal ve hizmetleri sağlarlar. Tedarikçilerle iyi ilişkilerde bulunmak faaliyetlerin aksamamasını sağlar.

F- Diğer İşletmeler, İşletmeye kredi veren bankalar, finans kuruluşlarıdır.

G- Fiziksel Çevre, Yeryüzündeki doğal kaynaklardır. Toprak, hava, su ve iklim

İŞLETMELERİN GRUPLANDIRILMASI

1-ÜRETİLEN MAL VE HİZMET ÇEŞİDİNE GÖRE,

A- Endüstri İşletmeleri, Üretim sürecinde kullanılan girdileri fiziksel ya da kimyasal yönden değişikliğe uğratarak yeni bir mala dönüştüren işletmelerdir.

B- Ticaret İşletmeleri, Üretici işletmelerin ürettikleri malların toptancılığını ve perakendeciliğini yapan işletmelerdir.

C- Hizmet İşletmeleri, Hizmet üreten ve pazarlayan işletmelerdir.

2-ÜRETİM ARAÇLARININ MÜLKİYETİNE GÖRE

A- Özel Kesim İşletmeleri, Üretim araçlarının mülkiyeti özel kişilerde olan işletmelerdir.

B- Kamu Kesimi İşletmeleri, Sermayesinin tümü ya da çoğunluğu devlete ait işletmelerdir.

C- Yabancı Sermayeli İşletmeler, Üretim araçlarının mülkiyeti başka ülke girişimcilerinin olan işletmelerdir.

3-HUKUKİ YAPILARINA GÖRE

A- ÖZEL İŞLETMELER

1-KİŞİ İŞLETMELERİ

-Tek kişi işletmeleri

-Adi şirket

-Kollektif şirket

-Adi komandit şirket

2-SERMAYE ŞİRKETLER

-Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket

-Limitet şirket

-Anonim şirket

-Kooperatif

B- KAMU İŞLETMELERİ

1-Kamu iktisadi teşebbüsleri

2-Yerel yönetim işletmeler

3-Katma bütçeli yönetim işletmeleri

4-Döner sermayeli işletmeler

C- YABANCI SERMAYELİ İŞLETMELER

4-ULUSAL KÖKENLERİNE GÖRE

A- ULUSAL İŞLETMELER, Ülke sınırları içinde kurulmuş başka ülkeye bağlı olmayan işletmelerdir.

B- ULUSLAR ARASI İŞLETMELER, Yalnızca kendi ülkesinde değil başka ülkelerde de faaliyet gösteren işletmelerdir.

C- ÇOKULUSLU İŞLETMELER, Dünyayı tek bir Pazar olarak gören işletmelerdir.

5-İŞLETMELERARASI ANLAŞMALARA GÖRE

İşletmeler pazara daha çok egemen olma, yeterli olanaklara kavuşma, daha çok kar sağlama amacıyla aralarında gizli ya da açık anlaşmalar yaparlar.