Dünyamız Hakkında Kısa Bilgiler

DÜNYA, güneş sistemindeki do­kuz gezegenden biri. Üzerinde yaşa­dığımız yerküre, Merkür ve Venüs’ten sonra Güneş’e en yakın Üçüncü gezegendir. Tek uydusu Ay’dır. Üze­rinde yaşayan insan nüfusu 4 milya­ra ulaşmıştır. Dünya yüzü denizler, göller ve karalardan oluşur. Deniz­ler ve göller, dünya yüzölçümünün 361.822.000 km2′sini, karalarsa 148.822.000 km2′sini kaplar. Dünya, kutupları hafifçe basık bir küre biçimindedir. Çevresi, kalınlığı 200 km ka­dar olan bir atmosferle örtülüdür. Bir yandan kendi kuzey-güney kutup ek­seni çevresinde dönerken, öte yandan da belli bir yörünge üzerinde güneşin çevresinde döner. Dünya, güneşin çe­kimi nedeniyle uzaya savrulmaktan kurtulur. Güneşten ortalama uzaklı­ğı 149.500.000 km’dir.

Dünyanın gü­neş çevresindeki dönüşü, yıl ve mev­simleri; kendi çevresindeki dönüşü de gece ile gündüzü oluşturur. Güneş çevrisinde 365 gün, 6 saat 8 dakika 38 saniyede dönen Dünya; kendi çevre­sindeki dönüşü 23 saat 56 dakika 4 sa­niyede tamamlar. Dünya; havaküre (atmosfer), suküre (hidrosfer), taşküre (litosfer) gibi bölümlerden oluşur. Taşküre, yerin yüzünden merkezine kadar, önce 60 km’lik sial, sonra 1700 km’lik nifsima ve yer çekirdeği olan nife (barisfer) katmanlarına ayrılır.

Dünyanın nasıl ortaya çıktığı bugün kesin olarak bilinemiyor. En sön görüşler, dünyanın da öteki ge­zegenler gibi bir yıldızın güneşle ya da başka bir yıldızla çarpışması sonucu doğduğu biçimindedir. Dünyanın yaşı Ay’dan getirilen taşların da incelen­mesinden sonra 4.5-5 milyar yıl olarak hesaplanmaktadır. Büyük bir ola­sılıkla Dünya da öteki gezegenlerle birlikte Güneş Sistemi’nin oluşması sırasında ortaya çıkmıştır. Dünyanın küre biçiminde olduğunu ilk ileri süren, M.Ö VI. yy’da Eski Yunan bilgini Pithagoras’ür. Sisamlı Aristarkhus ise dünyanın döndüğünü söyleyen ilk kişiydi. Ptolemaios’un ileri sürdüğü, tüm yıldızların dünya çevresinde dön­düğü biçimindeki görüş, 1400yıl et­kisini sürdürdü. Kopernik, 1543′te bugün kabul edilen görüşe ulaşmayı başardı. Galile de teleskopuyla Kopernik’in dünya ve gezegenlerin gü­neşin çevresinde döndüğü görüşünü doğruladı. Bu bilginlerin gerçekleri buluştan din çevrelerince Tanrı’ya kar­şı gelmek olarak değerlendirilerek uzun yıllar reddedildi.

XIX. yy’da Fransız fizik bilgini Jean Foucault ise dünyanın kendi ekseni çevresindeki dönüşünü kesinliğe kavuşturdu. Dün­ya, ilk döneminde ateşten bir kürey­di; Yüz milyonlarca yıl süren soğuma sırasında kürenin bileşimindeki ağır maddeler merkeze, doğru çöktü, hid­rojen ve oksijenden oluşan su mole­külleri havada kalıp yağmur biçimin­de dünya yüzüne düştü ve denizleri, gölleri oluşturdu. Havaya uçan gaz­larsa atmosferi yarattı.

Yerkabuğu­nun soğuyup suyun ve havanın olu­şumuyla dünyada yaşam başladı. İlk canlılar olan omurgasız deniz hayvan­ları günümüzden 500 milyon yıl yıl önce ortaya çıktı. Bundan 100 milyon yıl önce de ilk kâra bitki ve hayvan­ları belirdi. Karalarda yaşam 100-150 milyon yıl; içinde gelişti. Önce dinozorlar dünyaya egemen oldular* Gü­nümüzden 70 milyon yıl önce ilk, me­meliler, 1 milyon, yıl önce de ilk in­sanlar görülmeye başlandı. İlk insan değişik bir görünüm taşıyordu. İnsa­nın bugünkü biçimim alması 10.000 yıl Önceye rastlar. Bundan sonrası; Yontma ve Cilalı Taş çağlarıyla insan yaşamının gelişmesi ve 6.000 yıl ka­dar önce, Tunç ye Demir çağlarıyla uygarlık aşamasına geçilmesidir

kaynak:Phaidon Bilim ve Teknoloji Ansiklopedisi-REMZİ KİTAPEVİ